Συνεργατική έρευνα των Solomon, Forensis, Guardian και ARD παρουσιάζει την πληρέστερη έως σήμερα αποτύπωση της πορείας του αλιευτικού σκάφους Adriana μέχρι και τη βύθισή του, που οδήγησε στον πνιγμό πάνω από 600 ανθρώπων υπό ελληνική και ευρωπαϊκή εποπτεία. Έγγραφο αποκαλύπτει ότι, σύμφωνα με συστάσεις της Frontex, το σκάφος του Λιμενικού όφειλε να καταγράφει.
Τα ξημερώματα της 14ης Ιουνίου, οι υπερσύγχρονες κάμερες του ΠΠΛΣ-920 παρέμειναν κλειστές.
Το φονικότερο ναυάγιο εντός της ελληνικής Ζώνης Έρευνας και Διάσωσης, ένα από τα μεγαλύτερα που γνώρισε ποτέ η Μεσόγειος, φέρεται να μην έχει αποτυπωθεί οπτικά.
Υπάρχουν αεροφωτογραφίες του υπέρφορτου αλιευτικού πολλές ώρες πριν. Βίντεο που τραβήχτηκαν από παραπλέοντα τάνκερ, πριν λάβουν εντολή να αποχωρήσουν από το σημείο. Δορυφορικές εικόνες που αποτυπώνουν την κίνησή του.
Αλλά τρεις εβδομάδες μετά, οι ακριβείς συνθήκες κατά τις οποίες ανετράπη το Adriana ανοιχτά της Πύλου, οδηγώντας στον θάνατο τουλάχιστον 600 ανθρώπων, παραμένουν άγνωστες.
Σε ένορκες καταθέσεις και συνεντεύξεις τους, ορισμένοι από τους μόλις 104 επιζώντες αποδίδουν την βύθιση του αλιευτικού σε απόπειρα ρυμούλκησής του προς τα ιταλικά νερά από σκάφος του Λιμενικού Σώματος.
Το Λιμενικό υπογραμμίζει ότι έσωσε ανθρώπινες ζωές, και υποστηρίζει ότι για την ανατροπή του σκάφους ευθύνεται η αναταραχή των επιβαινόντων.
Σήμερα το Solomon, στο πλαίσιο κοινής έρευνας με την ερευνητική ομάδα Forensis (αδερφή οργάνωση του Forensic Architecture), τη βρετανική εφημερίδα Guardian και τη γερμανική κρατική τηλεόραση ARD αποκαλύπτει: το σκάφος ΠΠΛΣ-920 του Λιμενικού Σώματος, το μόνο σκάφος στο σημείο κατά την ανατροπή του Adriana, όφειλε να καταγράφει τις ενέργειές του, αφού σε έγγραφο της Frontex από το 2021 περιλαμβάνεται σύσταση προς τις ελληνικές αρχές για συνεχή καταγραφή των επιχειρήσεων.
Εάν το είχε πράξει, τα ερωτήματα των συγγενών εκατοντάδων θυμάτων δεν θα παρέμεναν σήμερα αναπάντητα.
Οι κάμερες του ΠΠΛΣ-920 έπρεπε να λειτουργούν
Ως το μεσημέρι της 13ης Ιουνίου, οι ελληνικές και ιταλικές Αρχές και η Frontex, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, είχαν λάβει γνώση της κατάστασης του υπέρφορτου αλιευτικού, που είχε συμπληρώσει τέσσερις ημέρες πλέοντας δίχως προσανατολισμό στην κεντρική Μεσόγειο, με μοναδικό οδηγό μια πυξίδα και τη θέση του ήλιου.
Και η ομάδα ακτιβιστών Alarm Phone είχε μεταφέρει το απεγνωσμένο SOS των περίπου 750 ανδρών, γυναικών, και παιδιών —κυρίως από το Πακιστάν, την Αίγυπτο και τη Συρία— που, ελλείψει πόσιμου νερού, χρησιμοποιούσαν τα κορδόνια των παπουτσιών τους για να κατεβάσουν δοχεία στη θάλασσα: «Ζητούν επειγόντως βοήθεια».
Το σκάφος ΠΠΛΣ-920, που έλαβε εντολή να αποπλεύσει από το λιμάνι της Σούδας για να συνδράμει, αποτελεί από το 2021 «καμάρι» του Λιμενικού. Χρηματοδοτημένο κατά 90% από ευρωπαϊκούς πόρους, είναι ένα από τα καλύτερα εξοπλισμένα σκάφη που διαθέτει η Ελλάδα.
Και το τιμόνι του δεν θα μπορούσε να βρίσκεται σε καλύτερα χέρια: μόλις λίγους μήνες πριν, στα τέλη Μαρτίου, ο κρητικός καπετάνιος του είχε βραβευθεί για «την πολύτιμη συνεισφορά του στην προστασία των θαλάσσιων συνόρων και της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα».
Σύμφωνα με το ίδιο το Λιμενικό, το ΠΠΛΣ-920, όπως και τα τρία αδερφά του πλοία (ΠΠΛΣ-900, ΠΠΛΣ-910 και ΠΠΛΣ-930), διαθέτει δύο υπερσύγχρονα συστήματα θερμικών καμερών. Κατά το Λιμενικό Σώμα, όμως, οι κάμερες την ώρα της ανατροπής του αλιευτικού δεν λειτουργούσαν, επειδή η προσοχή του πληρώματος ήταν στραμμένη στη διάσωση.
«Όταν έχουμε ένα περιστατικό, προσπαθούμε να έχουμε τη δυνατότητα να επιχειρήσουμε απρόσκοπτα. Το να θέσεις κάποια μέλη του πληρώματος ανενεργά ούτως ώστε να μπορέσουν να τραβήξουν βίντεο, καταλαβαίνετε ότι δεν είναι δόκιμο», δήλωσε στις 15 Ιουνίου ο εκπρόσωπος Τύπου του Λιμενικού Σώματος Νίκος Αλεξίου, δικαιολογώντας τη μη καταγραφή του περιστατικού.
Ωστόσο, ένα από τα τρία πρώην και νυν στελέχη του Λιμενικού που μίλησαν στο πλαίσιο της παρούσας έρευνας, είπε ότι οι συγκεκριμένες κάμερες δεν απαιτούν συνεχή χειρισμό και ότι υπάρχουν ακριβώς για να καταγράφουν τέτοια περιστατικά.
Αλλά υπάρχει ακόμα μια κρίσιμη διάσταση: έγγραφο αποκαλύπτει ότι, σύμφωνα με συστάσεις της Frontex τον Μάρτιο του 2021, το σκάφος του Λιμενικού όφειλε να καταγράφει τις ενέργειές του.
Εφόσον είναι δυνατόν, αναφέρεται, όλες οι δράσεις των μέσων της Frontex στην Ελλάδα, αλλά και των μέσων που έχουν χρηματοδοτηθεί μέσω της Frontex για να επιχειρούν στην Ελλάδα, «θα πρέπει να τεκμηριώνονται με συνεχή βιντεοσκόπηση».
Η αγορά του ΠΠΛΣ-920, ενός εκ των τεσσάρων υπερσύγχρονων σκαφών που αγοράστηκαν έναντι 55,5 εκατ. ευρώ, έχει χρηματοδοτηθεί κατά 90% μέσω της Frontex. Προβλέπεται δε να «διατίθεται για τέσσερις μήνες ετησίως σε αποστολές της Frontex εκτός ελληνικών υδάτων».
Η Frontex προχώρησε σε συστάσεις για οπτική καταγραφή των επιχειρήσεων, κατά τη διάρκεια συνάντησης εργασίας παρουσία εκπροσώπων άλλων ευρωπαϊκών χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, ύστερα από καταγγελίες για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την πλευρά του Λιμενικού Σώματος.
Οι καταγγελίες που είχαν εξεταστεί από ομάδα εργασίας του Δ.Σ. της Frontex αναφέρονταν στην ίδια ακριβώς πρακτική, που αποδίδεται στο ΠΠΛΣ-920: της ρυμούλκησης εκτός ελληνικών υδάτων πλεουμένων με αιτούντες άσυλο.
Δημιουργήσαμε ένα 3D μοντέλο του Adriana
Το Solomon, η Forensis, η εφημερίδα Guardian και η γερμανική κρατική τηλεόραση ARD δουλέψαμε από κοινού και, αναλύοντας πλήθος στοιχείων, παρουσιάζουμε την πληρέστερη έως σήμερα αποτύπωση της πορείας του Adriana μέχρι και τη βύθισή του.
Συγκεντρώσαμε περισσότερες από 20 μαρτυρίες επιζώντων και αναλύσαμε υλικό που προέκυψε, μεταξύ άλλων, από καταθέσεις μαρτύρων, επίσημες αναφορές της Ελληνικής Ακτοφυλακής και της Frontex, ημερολόγια γέφυρας του σκάφους του Λιμενικού και παραπλεόντων τάνκερ, αεροφωτογραφίες και δεδομένα θέσης και κίνησης πλοίων και αεροσκαφών. Εξασφαλίσαμε επίσης αποκλειστικό οπτικό υλικό από τα παραπλέοντα εμπορικά σκάφη και μιλήσαμε με πηγές της Frontex και του Λιμενικού Σώματος.
Από την ανασύνθεση των παραπάνω προέκυψαν ένα λεπτομερές χρονολόγιο των γεγονότων της 13ης και 14ης Ιουνίου, ένας διαδραστικός χάρτης που αποτυπώνει την κίνηση του Adriana, καθώς και ένα τρισδιάστατο μοντέλο του αλιευτικού.
Με τη βοήθεια του 3D μοντέλου, που επιμελήθηκαν οι ερευνητές της Forensis, μπορέσαμε να προβούμε σε ό,τι δεν έχει πράξει καμία επίσημη αρχή ή δημοσιογραφική έρευνα ως σήμερα: να πραγματοποιήσουμε δια ζώσης συνεντεύξεις με επιζώντες του ναυαγίου, αξιοποιώντας την οπτική αποτύπωση αυτού του σώματος δεδομένων.
Trawler by Forensis on Sketchfab
Με τη μέθοδο του situated testimony, οι επιζώντες τοποθέτησαν τον εαυτό τους στο τρισδιάστατο μοντέλο του πλοίου, υπέδειξαν τη διάταξή τους στο κατάστρωμα, και ανακάλεσαν τα γεγονότα που εκτυλίχθησαν πριν τη βύθιση του Adriana: από τη φερόμενη ρυμούλκηση μέχρι την ανατροπή του.
Με αυτόν τον τρόπο, μπορέσαμε να αντιπαραβάλουμε τις μαρτυρίες για όσα συνέβησαν παρουσία του σκάφους του Λιμενικού Σώματος, με βάση την οπτική επαφή κάθε ατόμου.
Τα έντεκα κύρια ευρήματα
Από την κοινή έρευνα προκύπτουν έντεκα κρίσιμα ευρήματα:
- H Frontex προσφέρθηκε να συνδράμει τρεις φορές. Πηγή του ευρωπαϊκού οργανισμού αναφέρει ότι το Λιμενικό Σώμα δεν απάντησε σε κανένα από τα τρία αιτήματα παροχής συνδρομής.
- Οι καταγραφές του ΠΠΛΣ-920 παρουσιάζουν ασυνέχειες και εγείρουν ερωτήματα. Για παράδειγμα, ενώ αναφέρεται πως αμέσως πριν τη βύθιση το αλιευτικό κινούνταν προς τα δυτικά, εμφανίζεται στην πραγματικότητα να κινείται για περίπου μία ώρα (00:44 – 01:40) με νότια κατεύθυνση με ταχύτητα μόλις 0.6 κόμβους.
- Ενόσω η μηχανή του αλιευτικού λειτουργούσε αλλά δεν υπήρχε ικανότητα προσανατολισμού, σύμφωνα με μαρτυρίες το ΠΠΛΣ-920 πλησίασε το σκάφος και έδωσε οδηγίες προς την Ιταλία. «[Μέλος του πληρώματος] μας είπε ότι το ελληνικό πλοίο θα προχωρούσε μπροστά μας και θα μας πήγαινε στα ιταλικά ύδατα. Μας είπε ότι σε δύο ώρες θα ήμασταν στην Ιταλία», αναφέρει κατάθεση επιζώντα. Το ΠΠΛΣ-920 κατηύθυνε το αλιευτικό από απόσταση, το οποίο ακολουθούσε μέχρι η μηχανή του να σταματήσει και πάλι.
- Σύμφωνα με τους Σύρους επιζώντες που βρίσκονταν στο κατάστρωμα, όταν η μηχανή χάλασε, μασκοφόροι άνδρες του ΠΠΛΣ-920 επιβιβάστηκαν στο αλιευτικό κι έδεσαν ένα μπλε σχοινί στην πρύμνη. Οι παραπάνω μαρτυρίες συνάδουν και με καταγραφή στο ημερολόγιο γέφυρας του ΠΠΛΣ-920, όπου αναφέρεται η συμμετοχή τετραμελούς ομάδας από Κλιμάκιο Ειδικών Αποστολών (ΚΕΑ) στην επιχείρηση.
- Σύμφωνα με τους ίδιους επιζώντες, έγιναν δύο σύντομες προσπάθειες ρυμούλκησης του πλοίου. Την πρώτη φορά το σχοινί έσπασε. Τη δεύτερη φορά το ΠΠΛΣ-920 πήγε πιο γρήγορα και το πλοίο κουνήθηκε προς τα δεξιά, μετά προς τα αριστερά, μετά πάλι προς τα δεξιά και ανατράπηκε στη δεξιά πλευρά του.
- Οι Πακιστανοί επιζώντες βρίσκονταν στο εσωτερικό του πλοίου, δίχως εικόνα όσων συνέβαιναν. Δήλωσαν, ωστόσο, ότι ενώ η μηχανή του αλιευτικού δεν λειτουργούσε, ένιωσαν μια απότομη ώθηση προς τα εμπρός «σαν πύραυλο» — αίσθηση που συνηγορεί στη χρήση σχοινιού για ρυμούλκηση.
- Οι μαρτυρίες στο πλαίσιο αυτής της έρευνας συμπλέουν με μαρτυρίες που παρουσίασαν άλλες δημοσιογραφικές έρευνες, καθώς και καταθέσεις επιζώντων που περιέχονται στη δικογραφία: η κίνηση αυτή φαίνεται να οδήγησε στην ανατροπή και τελικώς στη βύθιση του πλοίου.
- Το αλιευτικό αναποδογύρισε και οι επιζώντες σκαρφάλωσαν πάνω του. Το ΠΠΛΣ-920 αποχώρησε από το σημείο, δημιουργώντας κύματα που έκαναν δυσκολότερη την προσπάθεια των επιζώντων να κρατηθούν στην επιφάνεια.
- Αφού απομακρύνθηκε, το ΠΠΛΣ-920 έστρεψε τα φώτα του στο σημείο του ναυαγίου. Επιζώντες προσπάθησαν να κολυμπήσουν ως το σκάφος του Λιμενικού, αλλά η απόσταση ήταν μεγάλη.
- Το ΠΠΛΣ-920 ξεκίνησε την επιχείρηση διάσωσης 30 λεπτά μετά τη βύθιση, και μόνο αφότου το πλοίο είχε χαθεί πλέον πλήρως από την επιφάνεια.
- Επιζώντες υποστηρίζουν πως στα κινητά τους (που διασώθηκαν σε πλαστικές θήκες) υπάρχει οπτικό υλικό από το συμβάν. Αμέσως μετά τη διάσωση, σύμφωνα με τις ίδιες μαρτυρίες, στελέχη του Λιμενικού αφαίρεσαν τα κινητά τους, τα οποία δεν τους έχουν επιστραφεί.
Οι καταθέσεις των επιζώντων για τη ρυμούλκηση
Στο ημερολόγιο γέφυρας του ΠΠΛΣ-920, που βρίσκεται στη διάθεσή μας, δεν γίνεται αναφορά σε καμία απόπειρα ρυμούλκησης. Ο καπετάνιος του Λιμενικού αναφέρει πως πλησίασαν το αλιευτικό προκειμένου να προσφέρουν βοήθεια, δεν έλαβαν απάντηση, και το ακολούθησαν «από διακριτική απόσταση».
Αυτό αμφισβητείται από τις μαρτυρίες των επιζώντων, ορισμένοι εκ των οποίων δεν κάνουν απλώς λόγο για σχοινί με το οποίο δέθηκε το αλιευτικό στο οποίο επέβαιναν, αλλά αναφέρουν και το χρώμα του: μπλε.
Αυτή η έρευνα καταγράφει για πρώτη φορά τον μπλε κάβο που χρησιμοποιεί το ΠΠΛΣ-920, ο οποίος εντοπίζεται και σε παλαιότερες φωτογραφίες του σκάφους.
Τη θέση πως η απόπειρα ρυμούλκησης του αλιευτικού από το ΠΠΛΣ-920 οδήγησε στη βύθισή του υπογραμμίζουν καταθέσεις επιζώντων, που αποτελούν σώμα της δικογραφίας και βρίσκονται στη διάθεση των Μέσων που συμμετείχαν στην έρευνα.
«Στη συνέχεια, ήρθε το ελληνικό πλοίο και μας έριξε το σχοινί το οποίο το έδεσε στο μπροστινό μέρος του πλοίου μας», αναφέρει επιζών που βρισκόταν στο κατάστρωμα.
Το σκάφος του Λιμενικού ξεκίνησε να ρυμουλκεί το αλιευτικό, προσθέτει, και «όταν πήγαινε σιγά-σιγά ήταν εντάξει το πλοίο, όμως αντί να πλησιάζουμε στο ελληνικό πλοίο απομακρυνόμασταν. Όταν πάτησαν γκάζι, και ζητώ συγγνώμη που το αναφέρω, τότε το πλοίο μας βυθίστηκε».
Ο ίδιος επιζών εκτιμά ότι η ανατροπή του αλιευτικού οφείλεται στο «τράβηγμα από το ελληνικό πλοίο, γιατί τότε το πλοίο μας πήρε μία κλίση. Κι εγώ που ήμουν όρθιος σε μία γωνία, γλίστρησα στο νερό μαζί με έναν συγγενή μου, ο οποίος πέθανε».
Άλλος επιζών που βρισκόταν επίσης στο κατάστρωμα, αλλά στην πρύμνη και δίχως πλήρη ορατότητα, λέει στην κατάθεσή του πως «ήταν νύχτα, το ότι έδεσαν το σχοινί μου το είπαν τα παιδιά που ήταν μπροστά, αλλά το αισθάνθηκα κι εγώ γιατί μετά κινηθήκαμε, όχι όμως πάνω από δύο λεπτά».
«Είπαμε τότε σταμάτα-σταμάτα γιατί πήρε κλίση το πλοίο μας», λέει. Και συμπληρώνει: «Θεωρώ ότι το ναυάγιο οφείλεται στο ότι το καράβι μας ήταν σε κακή κατάσταση και υπερφορτωμένο και ότι δεν έπρεπε να γίνει το τράβηγμα».
Σε άλλη κατάθεση, η περιγραφή της απόπειρας ρυμούλκησης είναι λακωνική: «Την τελευταία ημέρα το ελληνικό πλοίο μας έριξε σχοινί και μας έδεσε με το δικό τους. Το ελληνικό έστριψε δεξιά, μετά το δικό μας αναποδογύρισε και πέσαμε στο νερό».
Επικοινωνήσαμε με το Λιμενικό Σώμα, απευθύνοντας ερωτήματα για το χρονικό του ναυαγίου και ζητώντας να σχολιάσουν τα ευρήματα της έρευνάς μας. Μέχρι και τη δημοσίευση της έρευνας, δεν λάβαμε απάντηση.
Γιατί η Ελλάδα δεν απάντησε στη Frontex;
Η εικόνα για όσα πράγματι συνέβησαν θα ήταν πιο ολοκληρωμένη, εάν το ΠΠΛΣ-920 δεν ήταν το μόνο μέσο στο σημείο κατά το συμβάν.
Σύμφωνα με τον κυβερνήτη του Faithful Warrior, το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας & Διάσωσης (Ε.Κ.Σ.Ε.Δ.) στις 00:18 έδωσε άδεια στο εμπορικό πλοίο να αποχωρήσει, απομακρύνοντας έτσι τον τελευταίο μάρτυρα που είχε παραμείνει στο σημείο. Το Faithful Warrior έφυγε στις 00:30, δηλαδή 15 περίπου λεπτά πριν σταματήσει να λειτουργεί η μηχανή του αλιευτικού, σύμφωνα με τις καταγραφές του Λιμενικού Σώματος.
Η Frontex, που επιχειρεί στην κεντρική Μεσόγειο και ενημέρωσε τις ελληνικές Αρχές για την κατάσταση του αλιευτικού από νωρίς το μεσημέρι, είχε προσφερθεί να συνδράμει.
Συγκεκριμένα, στις 19:35 (ώρα Ελλάδος) προσφέρθηκε να συνδράμει με το αεροσκάφος Eagle 1. Στη συνέχεια, η ελληνική πλευρά ζήτησε από την Frontex να συνδράμει σε περιστατικό έρευνας και διάσωσης νότια της Κρήτης, όπου βρίσκονταν σε κίνδυνο 80 άτομα. Η εν λόγω βάρκα εντοπίστηκε από το drone Heron της Frontex στις 22:50.
Στις 00:34, η Frontex πρότεινε να παράσχει και πάλι το Eagle 1 και λίγα λεπτά αργότερα, στις 00:52, πρόσφερε και το Heron. Σύμφωνα με πηγή της Frontex που μίλησε στην κοινή έρευνα των Solomon, Forensis, Guardian, και ARD, οι ελληνικές Αρχές δεν απάντησαν σε κανένα αίτημα για αποστολή εναέριων μέσων στο υπέρφορτο αλιευτικό.
Κατασκευασμένες καταθέσεις;
Προβληματισμοί εγείρονται, επίσης, για πιθανή αλλοίωση των μαρτυριών των επιζώντων.
Επιζώντες έδωσαν δύο γύρους καταθέσεων: πρώτα στο Λιμενικό Σώμα και στη συνέχεια σε ανακρίτρια. Και οι δύο εκδοχές βρίσκονται στη διάθεση του Solomon και των διεθνών Μέσων που συμμετείχαν στην έρευνα.
Ενώ σε μαρτυρίες επιζώντων στο Λιμενικό απουσιάζουν οι αναφορές στην απόπειρα ρυμούλκησης του αλιευτικού, οι ίδιοι επιζώντες μίλησαν γι’ αυτό όταν βρέθηκαν ενώπιον της ανακρίτριας.
Παράλληλα, όταν περιγράφουν το ναυάγιο, οι μαρτυρίες που εμφανίζονται να έχουν δώσει στο Λιμενικό δύο επιζώντες διαφορετικής εθνικότητας είναι ίδιες λέξη προς λέξη: «Ήμασταν πάρα πολλοί άνθρωποι στο σκάφος, το οποίο ήταν παλιό και σκουριασμένο … γι’ αυτό ανατράπηκε και βυθίστηκε στο τέλος».
Μέσα στο αμπάρι
Το βίντεο στο TikTok δείχνει τον μεγαλύτερο αδερφό του να τον αγκαλιάζει σφιχτά και να τον φιλάει, πριν εκείνος μπει στο αεροδρόμιο σέρνοντας τη βαλίτσα του.
Είχε πετάξει από το Καράτσι στο Ντουμπάι, κι από το Ντουμπάι στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Από εκεί επιβιβάστηκε σε ακόμη ένα αεροπλάνο που τον μετέφερε στη Βεγγάζη της Λιβύης, όπου πέρασε πάνω από δέκα μέρες κλειδωμένος σε ένα κρησφύγετο των διακινητών, πριν οδηγηθεί για επιβίβαση στο Adriana.
Όταν είδε το γερασμένο αλιευτικό δεν το πίστευε — πίστευε πως το ταξίδι για την Ιταλία θα ήταν επίσης μέσω αεροπλάνου. Ήθελε να γυρίσει στο Πακιστάν, αλλά οι διακινητές δεν τον άφησαν.
Μέσα στο Adriana, ο Αμπντούλ ταξίδευε στο εσωτερικό του σκάφους, σε συνθήκες ασφυκτικές όπου έπρεπε να κάθεται με τα γόνατα λυγισμένα. «Για να πας από το ένα μέρος στο άλλο, έπρεπε να πατήσεις πάνω σε ανθρώπους».
Στον μεσαίο όροφο φέρονται να βρίσκονταν στριμωγμένα περίπου 300 άτομα, με περισσότερους από 200 ανθρώπους ακόμη στο κατάστρωμα. Οι μαρτυρίες κάνουν λόγο για έναν ακόμη, ξεχωριστό χώρο στο εσωτερικό του αλιευτικού, όπου βρίσκονταν γυναίκες και παιδιά. Καμία γυναίκα δεν βρίσκεται μεταξύ των 104 διασωθέντων.
Οι ταξιδιώτες από το Πακιστάν είχαν πληρώσει συνολικά μεταξύ 8.000-10.000 ευρώ έκαστος για το μακρύ ταξίδι προς την Ευρώπη – η οικογένεια του Αμπντούλ, που ασχολείται με την καλλιέργεια ρυζιού, είχε πουλήσει γη που της ανήκε για να εξασφαλίσει το ταξίδι του.
Όταν το Adriana βυθίστηκε, ήταν η κολύμβηση που είχε μάθει στα κανάλια γύρω από τις καλλιέργειές τους που του επέτρεψε να κολυμπήσει προς το σκάφος του Λιμενικού για να διασωθεί.
Καθώς περπατάει στην Αθήνα, οι συγγενείς του τον καλούν, ρωτούν πώς λέγεται η πόλη που βρίσκεται. Μιλάει για εκείνους, αλλά δείχνει και φωτογραφίες εκείνων που χάθηκαν: από 14 φίλους και τον θείο του, που βρίσκονταν στο Adriana, μόνο ο ίδιος επέζησε.
Και από τους 350 συμπατριώτες, που βρίσκονταν μαζί στο αλιευτικό, σώθηκαν μόλις 12. «Χάθηκαν όμορφοι άνθρωποι», λέει ο Αμπντούλ.
Στην έρευνα συμμετείχαν αλφαβητικά: Χριστίνα Βάρβια, Λυδία Εμμανουηλίδου, Katy Fallon, Ebrahem Farooqui, Armin Ghassim, Sebastian Heidelberger, Στέφανος Λεβίδης, Ανδρέας Μάκας, Σταύρος Μαλιχούδης, Ηλιάνα Παπαγγελή, Κορίνα Πετρίδη, Timo Robben, Γεωργία Σκαρτάδου, Sulaiman Tadmory, Γιώργος Χρηστίδης.