*Αναδημοσίευση από Εφημερίδα των Συντακτών

Εύα Παπαδοπούλου

Κλείνει με ελλιπέστατα στοιχεία η ανάκριση για τους 9 Αιγύπτιους που κατηγορούνται ως διακινητές.

ε ελλιπή στοιχεία και χωρίς να φωτίζονται στο ελάχιστο οι συνθήκες κάτω από τις οποίες συντελέστηκε το πολύνεκρο ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου τον Ιούνιο του 2023, ολοκληρώνεται η κύρια ανάκριση για τους εννέα κατηγορούμενους πρόσφυγες που αντιμετωπίζουν ποινικές διώξεις κακουργηματικού χαρακτήρα ως διακινητές του πλοιαρίου. Οι εννέα Αιγύπτιοι δηλώνουν εξαρχής αθώοι και τους τελευταίους επτά μήνες βρίσκονται προσωρινά κρατούμενοι στις φυλακές Αυλώνα και Ναυπλίου, ενώ κατηγορούνται για τα βαρύτατα αδικήματα της μεταφοράς προς την Ελλάδα πολιτών χωρίς δικαίωμα εισόδου, της πρόκλησης ναυαγίου, της εγκληματικής οργάνωσης και της παράνομης εισόδου στη χώρα.

Η αίτηση για συμπληρωματικές αποδείξεις που κατέθεσαν οι δικηγόροι υπεράσπισης των κατηγορουμένων αφορούσαν 30 αιτήματα προκειμένου να συλλεχθούν και να συμπεριληφθούν στη δικογραφία πολύτιμα στοιχεία που θα μπορούσαν να διαλευκάνουν τις συνθήκες του ναυαγίου, δεδομένου μάλιστα ότι κατηγορούνται για την πρόκλησή του, ωστόσο η ανακρίτρια Πλημμελειοδικών Καλαμάτας έκρινε την κοινή αίτηση των κατηγορουμένων ως «ουσία αβάσιμη». Ετσι, η κύρια ανάκριση ολοκληρώνεται και η δικογραφία θα περάσει στα χέρια του εισαγγελέα προκειμένου να εισηγηθεί την παραπομπή ή μη των κατηγορουμένων σε δίκη.

Ενα από τα βασικά αιτήματα των κατηγορουμένων παραμένει να καταθέσουν οι υπόλοιποι επιζώντες του ναυαγίου, και όχι μόνο οι εννέα μάρτυρες από τους οποίους πήρε προανακριτικές καταθέσεις το Λιμενικό. Η ανακρίτρια, δηλαδή, αξιολογεί τις εννέα καταθέσεις επιζώντων ως επαρκές και αξιόπιστο αποδεικτικό υλικό για τις κατηγορίες που αποδίδονται στους εννέα προφυλακισμένους, ενώ οι υπόλοιποι διασωθέντες φτάνουν τους 95.

Αξιοσημείωτο είναι πως οι συγκεκριμένοι εννέα μάρτυρες, πάνω στις καταθέσεις των οποίων βασίστηκαν οι ποινικές διώξεις των κατηγορουμένων, φαίνεται πως στο στάδιο της προανάκρισης έδιναν πανομοιότυπες απαντήσεις στις καταθέσεις τους για τις ευθύνες του Λιμενικού, εγείροντας τότε ερωτήματα για τις συνθήκες διεξαγωγής της προανακριτικής διαδικασίας στην οποία υποβλήθηκαν από τις λιμενικές αρχές στην Καλαμάτα («Τι κρύβουν οι καρμπόν-καταθέσεις επιζώντων στις λιμενικές αρχές», 21.6.23, «Εφ.Συν.»).

Οι κατηγορούμενοι ζητούσαν ακόμη την άρση απορρήτου των επικοινωνιών του πληρώματος του σκάφους του Λιμενικού, των εμπλεκόμενων Αρχών, τις επικοινωνίες που πραγματοποιήθηκαν με τη FRONTEX για τον εντοπισμό του πλοιαρίου, απομαγνητοφωνήσεις και σήματα από τη σχετική επικοινωνία του Ενιαίου Κέντρου Συντονισμού Ερευνας και Διάσωσης με το σκάφος των προσφύγων και μία σειρά από άλλα στοιχεία που αφορούν το τι ακριβώς ακολούθησε από τη στιγμή που το σκάφος εντοπίστηκε, τι μεσολάβησε μέχρι την απόπειρα πρόσδεσής του και, τελικά, τη βύθισή του. Η ανακρίτρια απέρριψε, ακόμη, το αίτημα για εξέταση των κινητών τηλεφώνων των επιζώντων, τα οποία είχαν «εξαφανιστεί» μετά το ναυάγιο και εντοπίστηκαν έναν μήνα αργότερα στο σκάφος του Λιμενικού, αφού είχαν αφαιρεθεί από τους πρόσφυγες.

Η αρνητική απάντηση για συμπερίληψη περισσότερων στοιχείων στη δικογραφία, αφενός, δημιουργεί το ερώτημα γιατί η ανακρίτρια Καλαμάτας σπεύδει να περατώσει την ανάκριση και, αφετέρου, διατηρεί ένα κλίμα συγκάλυψης σχετικά με τα πραγματικά αίτια ενός από τα πιο πολύνεκρα ναυάγια της Μεσογείου. Στην αιτιολόγησή της αναφέρει, μεταξύ άλλων, πως πρόκειται για στοιχεία που αφορούν τη δικαστική έρευνα που διενεργείται για τις ποινικές ευθύνες του Λιμενικού και βρίσκεται στην αρμοδιότητα του Ναυτοδικείου Πειραιά.

Οι δύο έρευνες εξελίσσονται παράλληλα. Σε αντίθεση όμως με την υπόθεση των εννέα που κλείνει άρον άρον, χωρίς να διερευνηθούν κρίσιμα ζητήματα της υπόθεσης, στην έρευνα του Ναυτοδικείου δεν φαίνεται να υπάρχει μέχρι στιγμής κάποια εξέλιξη, πέρα από το γεγονός πως έχουν κληθεί να καταθέσουν ελάχιστοι επιζώντες πρόσφυγες: σύμφωνα με τη σχετική έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας και του Human Rights Watch, μέχρι και τον περασμένο Δεκέμβριο μόνο 13 επιζώντες είχαν κληθεί να καταθέσουν ώς τότε, ενώ μόλις στα τέλη Σεπτεμβρίου είχε ζητήσει η Εισαγγελία του Ναυτοδικείου να της προσκομίσουν τα κινητά τηλέφωνα 13 στελεχών του σκάφους του Λιμενικού. Η δε γνωστοποίηση της προκαταρκτικής εξέτασης δεν είχε γίνει καν από τις ελληνικές αρχές, αλλά από την επίτροπο της Ε.Ε., Ιλβα Γιόχανσον.