*Αναδημοσίευση από Εφημερίδα των Συντακτών
Οι ναυαγοί κατηγορούνται σε βαθμό κακουργήματος για τα βαρύτατα αδικήματα της μεταφοράς προς την Ελλάδα πολιτών χωρίς δικαίωμα εισόδου.
Στις 21 Μαΐου έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει η δίκη των 9 προσφύγων που κατηγορούνται ως διακινητές στο ναυάγιο της Πύλου. Οι κατηγορούμενοι, που βρίσκονται προσωρινά κρατούμενοι στις φυλακές Αυλώνα και Ναυπλίου, θα δικαστούν από το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Καλαμάτας, έπειτα από τη θετική γνωμοδότηση του αρμόδιου προέδρου Εφετών.
Οι ναυαγοί κατηγορούνται σε βαθμό κακουργήματος για τα βαρύτατα αδικήματα της μεταφοράς προς την Ελλάδα πολιτών χωρίς δικαίωμα εισόδου, της πρόκλησης ναυαγίου, της εγκληματικής οργάνωσης και της παράνομης εισόδου στη χώρα. Με το σενάριο της ρυμούλκησης να βρίσκεται εντελώς εκτός κάδρου στη συγκεκριμένη δικογραφία, οι 9 θα πρέπει να αποδείξουν την αθωότητά τους ενώπιον τον δικαστών, έπειτα από μια δικαστική διερεύνηση που διήρκεσε μόλις επτά μήνες, χωρίς να έχουν εξεταστεί κρίσιμα ζητήματα της υπόθεσης.
Ελλιπέστατα στοιχεία
Οπως έχει αναδείξει η «Εφ.Συν.», η κύρια ανάκριση έκλεισε τον περασμένο Ιανουάριο με ελλιπέστατα στοιχεία, αφού η αρμόδια ανακρίτρια αρνήθηκε να ικανοποιήσει, μεταξύ άλλων, τα αιτήματα των δικηγόρων υπεράσπισης για τη διαφώτιση των συνθηκών του ναυαγίου, παρά το γεγονός ότι οι 9 κατηγορούνται ουσιαστικά και για την ίδια την πρόκλησή του («Διάτρητη η δικογραφία για τους εννέα κατηγορούμενους», 15.1.2024). Οι αρχές αρνήθηκαν ακόμη να αξιοποιήσουν ένα από τα πιο ουσιαστικά στοιχεία, δηλαδή τις επίσημες καταθέσεις των επιζώντων που περιλαμβάνονται στη δικογραφία και μαρτυρούν τις ευθύνες του Λιμενικού σε ένα από τα πιο πολύνεκρα ναυάγια προσφύγων που έχουν καταγραφεί στη Μεσόγειο.
Oι ίδιοι οι κατηγορούμενοι εξ αρχής δηλώνουν αθώοι και, μιλώντας στο μέσο OmniaTV, ανέφεραν πως δεν έχουν καταλάβει καν το σκεπτικό με το οποίο βρίσκονται έγκλειστοι στη φυλακή: υποστηρίζουν ότι δεν είναι οι ίδιοι διακινητές, αλλά απλοί επιβαίνοντες του πλοιαρίου όπως οι υπόλοιποι επιζώντες του πολύνεκρου ναυαγίου, ζητώντας άσυλο. Και γι’ αυτό κινδυνεύουν με βαριές ποινές και πολυετείς καθείρξεις, όπως αυτές που έχουν οδηγήσει χιλιάδες πρόσφυγες στις ελληνικές φυλακές με την κατηγορία της διακίνησης βάσει ατεκμηρίωτων κατηγοριών, μόνο και μόνο επειδή υποδεικνύονται ως οδηγοί μιας βάρκας ή ενός οχήματος. Σύμφωνα με έρευνα της οργάνωσης Borderline-Europe που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Ιούλιο, μέχρι τον Φεβρουάριο του 2023 οι κρατούμενοι που βαρύνονται με κατηγορίες για διακίνηση στις ελληνικές φυλακές ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα φυλακισμένων στη χώρα και άγγιζαν τα 2.154 άτομα.
Οι ευθύνες του Λιμενικού
Bαρύτατες ευθύνες στο Λιμενικό είχε καταλογίσει ο ίδιος ο αξιωματικός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Frontex στο πόρισμά του για τον ρόλο και τους χειρισμούς της Frontex και των ελληνικών αρχών στο ναυάγιο. Το πόρισμα, το οποίο είχε δημοσιοποιήσει το διαδικτυακό μέσο Εuractiv, αν και αποποιούνταν την ευθύνη της Frontex, επισήμαινε παραλείψεις, προβληματικές ενέργειες όπως και την πολύωρη αδράνεια του Λιμενικού, στον τομέα ευθύνης του οποίου ήταν η επιχείρηση έρευνας και διάσωσης, με συνέπεια τη βύθιση του πλοίου με περίπου 600 νεκρούς.
Oσον αφορά δε, τις ποινικές ευθύνες του Λιμενικού που βρίσκονται στην αρμοδιότητα του Ναυτοδικείου Πειραιά, δεν φαίνεται να υπάρχει μέχρι στιγμής κάποια εξέλιξη, πέρα από το γεγονός πως έχουν κληθεί να καταθέσουν ελάχιστοι επιζώντες πρόσφυγες: σύμφωνα με τη σχετική έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας και του Human Rights Watch, μέχρι και τον περασμένο Δεκέμβριο μόνο 13 επιζώντες είχαν κληθεί να καταθέσουν, ενώ μόλις στα τέλη Σεπτεμβρίου είχε ζητήσει η Εισαγγελία του Ναυτοδικείου να της προσκομίσουν τα κινητά τηλέφωνα 13 στελεχών του σκάφους του Λιμενικού. Η δε γνωστοποίηση της προκαταρκτικής εξέτασης δεν είχε γίνει καν από τις ελληνικές αρχές, αλλά από την επίτροπο της Ε.Ε., Ιλβα Γιόχανσον.